Etiket: Afgan

V. Safevi Şahı

Yüzyıllar süren bölünmelerden sonra İran’ı birleştiren Sa­fevi Hanedanlığı 1500’lü yıllardan itibaren gücünü sağ­lamlaştırıp tüm İran’ı ve Irak’m bir kısmını ele geçirmiştir.


Kontrol ettikleri bölgelere İslam’ın Şii kolunun yerleşme­sinde büyük katkıları olan Safeviler, sınırlan bugüne kadar hemen hemen hiç değişmemiş olan İran Devleti’nin de te­melini atmışlardır.
Beşinci ve en başanlı İran şahı olan Şah I. Abbas, tahtta bulunduğu 1588-1629 yıllannda merkezi bir ordu kurarak Osmanlı ve Özbek birliklerini İran’dan sürmüş ve Safevi Hanedanlığına büyük bir güç kazandırmıştır. Aynca baş­kent İsfahan’ı camiler, hamamlar ve bulvarlarla döşeyerek dünyanın en güzel şehirlerinden birine dönüştürmüştür. İslami ilimler, mimarlık ve sanatsal üretim açısından bir mer­kez halini alan şehir, Avrupa’ya Türkiye üzerinden ulaşan ve bu nedenle Türk kilimi olarak bilinen meşhur kilimlerin de üretildiği yerdi. Ticari ve diplomatik faaliyetlerin de yo­ğun bir şekilde gözlendiği Abbas döneminde pek çok Avru­palı elçi ve diplomat İsfahan’a gelirken aynı şekilde İranlı diplomatlar da ekipler halinde Avrupa’yı ziyaret etmektey­diler. Bu ziyaretler Avrupa’da büyük bir merak uyandırmış ve geneline yayılacak olan topuklu ayakkabıların da dahil olduğu bir İran modasını başlatmıştır.
Bir saplantı haline getirdiği öldürülme korkusu yüzün­den üç oğlunu, babasını ve kardeşini ya kör eden, ya hap­se atan ya da infaz eden Abbas, 1629’da geriye hiçbir vâris
bırakmadan ölmüştür. Bunun üzerine uzun süren bir ge­rileme devrine giren Safevi Hanedanlığı sonunda 1722’de Afganlar ve 1736’da da Nadir Şah tarafından işgal edilmiştir.