dilkeşhâveran (ﺩﻟﻜﺶﺧﺎﻭﺭﺍﻥ) ne demek?

(ﺩﻟﻜﺶﺧﺎﻭﺭﺍﻥ) i. (Farsça: dilkeş “gönül çeken” ve ḫāverān “doğu ile batı” veya “Horasan’da bir vilâyet” ile dilkeş-ḫāverān) Mûsîkîmizde hüseynî makāmı dizisine ırak perdesinde segâh dörtlüsünün veya ırak makāmı dizisinin bir kısmının (meselâ pest dörtlüsünün) eklenmesinden meydana gelen, ırak perdesinde karar kılan, beş asırlık veya daha eski en güzel birleşik makamlardan biri [Sâdece dilkeş de denir]: 

Haftada iki gün usûl ve saz muallimleri gelirdi. Biz hepimiz diz çöküp halka olarak nühüft, dilkeşhâveran faslının devr-i kebirleriyle ağır bestelerinden, şarkılarından geçer, hoca hanımdan da Kur’ân-ı Kerim okurduk (Fahri Celâl)

nühüft nedir, nühüfte ne demek?

nühüft: (ﻧﻬﻔﺖ) i. (Farsça nuhuft “gizli”den) Mûsikîmizde yegâh makāmına aşîran (mi) perdesine nakledilmiş bir uşşak dörtlüsü ilâvesiyle elde edilen, en az altı buçuk asırlık bir birleşik makam: 

Uşşak usûlüyle nühüft etti nevâsın / Gördü ki çıkış vermedi zîr ü bem-i hasret (Nedim). 

Haftada iki gün usûl ve saz muallimleri gelirdi… Biz hepimiz diz çöküp halka olarak nühüft, dilkeşhâveran faslının devr-i kebirleriyle ağır bestelerinden, şarkılarından geçer, hoca hanımdan da Kur’ân-ı Kerim okurduk (Fahri Celâl).

---

nühütfte: (ﻧﻬﻔﺘﻪ) sıf. (Farsça nuhufte) Gizli, saklı: 

Nühüfte gevher-i kân-ı maârif dürc-i tab’ında / Fürûğ-ı nûr-ı takvâ vech-i pâkinde hüveydâdır (Fıtnat Hanım). 

Mâhiyyeti kendisince meçhul / Bir sır ki durur nühüfte serde (İsmâil Safâ).

(…) Seyelân ederek o âna kadar nühüfte duran hissiyâtını uyandırıyor (Hüseyin C. Yalçın).